Šta ne znate o Romeu i Juliji

2024 Autor: Seth Attwood | [email protected]. Zadnja izmjena: 2023-12-16 15:59

Zašto su se u srednjovjekovnoj Italiji slavili praznici Druida Škotske i zašto o tome ništa nismo znali…

Započevši sopstveni prevod čuvene drame engleskih autora koji su učestvovali u projektu XVI-XVII veka. pod opštim naslovom „Shakespeare“(što je zapravo prilično česta pojava u književnosti, ako se prisjetite naše ruske književne maske zvane „Kozma Prutkov“), u 3. sceni 1. čina sa zanimanjem sam naišao na upadljivu grešku u original. Koje, inače, nećete naći ni u jednom prethodnom prevodu na ruski. Ali idemo redom…

Kada je Juliet rođena? Dvije sedmice prije četrnaest godina prije opisanih tragičnih događaja. Dadilja na početku scene pita Julijinu majku, gospođu Capulet, koliko je ostalo do praznika Lammas, budući da je Juliet, ispostavilo se, rođena dan ranije. Prema kalendaru škotskih i engleskih druida, Lamas, kao praznik početka žetve, pada 1. avgusta.

Njegovo ime dadilja spominje čak tri puta, iz čega možemo zaključiti (i više od jednog, ali o tome kasnije) da je Julietin datum rođenja važan i smislen. Zaista, jadnici ima još oko nedelju dana života. Odnosno, kosa Smrti će ga odnijeti sa ovog svijeta u vrijeme žetve prve žetve, skoro dopuštajući joj da sazri.

Prema rečima dadilje, rođenje njenog štićenika pada u noći praznika, odnosno 31. jula. Inače, samo ime Julije, ako još niste pogodili, znači "juli" (Julijeta od jula). Da je rođena mjesec dana kasnije, zvala bi se Augusta ili tako nešto. Međutim, priča o Romeu i Juliji nikako nije originalna. Prvi put je ugledao svjetlo dana negdje oko 1530. godine, na talijanskom se zvao Historia di due nobili Amanti („Priča o dva plemenita ljubavnika“) i pripadao je peru izvjesnog Luiđija da Porta. Heroji su se zvali Romeo i Giulietta (skoro kao Fiatov kompaktni hečbek model iz 2010.). Godine 1562., Artur Bruk je ovu "Istoriju" preveo na engleski, nazvavši je staromodnom Tragičnom istorijom Romeusa i Julije. Ona je bila ta koja je bila osnova Šekspirove tragedije.

Pošto dadilja o Lamasu govori sa scene, shvatamo da je tadašnji engleski gledalac lako mogao da razume o čemu se govori, a da pritom oseti pomenutu simboliku heroininog rođenja. Štaviše, dadilja spominje da je Julietina vlastita kćer Susanna, koja je, nažalost, umrla u djetinjstvu, bila istih godina kao Juliet. Sada, zajedno sa publikom, moramo shvatiti da će one rođene uoči praznika Lammas čekati nezavidna sudbina. Štaviše, tema sudbine i sudbine odzvanja u tekstu drame od samog početka, jer iz prologa saznajemo da su naši zaljubljeni junaci prvobitno bili zvjezdani ljubavnici, odnosno “ljubavnici rođeni pod nesretnom zvijezdom”.

Ako kopate dublje i oduzmete propisanih devet mjeseci od 1. avgusta, ispada da je jadna Julija začeta i na vrhuncu drugog druidskog praznika, Samhaina, koji se slavi 1. novembra. Nepotrebno je reći da je Samhain suprotnost Lammasu, jer simbolizira kraj žetve. Inače, hrišćani koji su došli na vlast u britanskoj zemlji brzo su na Dan Svih svetih prepravili Samhain, od kojeg je danas organski nastao praznik svih zlih duhova, nazvan Noć veštica.

A sada kada ti i ja znamo pozadinu, obećane greške.

Pa, prije svega, kao što možete zamisliti, greška autora Romea i Julije je prilično primitivna. Fascinirani simbolikom, zaboravili su da se radnja odvija u sunčanoj Italiji, gde niko nikada nije čuo za Lamasa.

Ali najgore je pogodilo ruskog čitaoca. Zato što se doslovno u svim prethodnim prevodima (Radlova, Ščepkina-Kupernik, Pasternak) iz nekog razloga Petrov dan pojavljuje kao Julijin rođendan (12. jul). Što je posebno uobičajeno u slavenskoj hrišćanskoj tradiciji. Julija očigledno nije bila Slovenka. Katolici, međutim, slave Dan Petra i Pavla, ali ni ne u julu, već 29. juna. Stoga bi za ljubitelje "Šekspira" koji ne znaju originalni engleski, sve ono o čemu sam pisao na početku trebalo bi da bude čudo i utoliko interesantnije.

Moral priče je jednostavan: naučite engleski, dame i gospodo. Ili čitajte klasike u ispravnim prijevodima. Na ovom posljednjem vrijedno radim u slobodno vrijeme od podučavanja.